Actueel archief

Is Amsterdam subject of Disneyfication? Is there a disbalance between tourism and city life? With a panel of tourism experts, we unpack these questions from the 2nd Knowledge Clip shown tonight @De_Zwijger

De laatste tijd is er terecht veel meer aandacht voor de keerzijde van het toerisme. Economische voordelen worden afgezet tegen de leefbaarheid van buurten, van de stad. Het behoud van de leefbaarheid brengt steeds meer kosten met zich mee. Daarmee komt de vraag naar voren of er een kantelpunt is bereikt, ook wat betreft de verhouden tussen inkomsten en kosten. Hierover gaat deel 3 van het drieluik.
Lees meer

Op 9 juni 2017 was Walther Ploos van Amstel hoofdgast van het AT5-programma De Straten van Amsterdam. Vanuit zijn appartement aan de Prins Hendrikkade heeft hij uitzicht op het Centraal Station en vertelt hij over de toenemende drukte en de oplossingen die daarvoor in de maak zijn. Heel belangrijk is naar zijn idee de opening van de Noord/Zuid-lijn in juli 2018.

Als tweede gast mocht ik mijn mening geven over probleem en oplossing in een breder perspectief. Al wandelend over het stationsplein ontstond onder leiding van Waldy Geenen een leuk gesprek. De aflevering eindigt toepasselijk met het nummer Take a Walk on the Wild Side van Lou Reed.

In april 2017werd het succes van de Europese prijs overtroffen door het winnen van de prijs voor best vormgegeven krant van de wereld, hiermee The New York Times, The Guardian en The Washington Post achter zich latend. Een bekende voorpagina prijkte bij de prijsuitreiking op de achtergrond.

Is het te druk in Amsterdam? Het is in ieder geval wel een stuk drukker geworden de afgelopen jaren. Amsterdam kan jaarlijks rekenen op maar liefst 17 miljoen bezoekers. En maandelijks worden er één miljoen hotelovernachtingen geboekt in de stad. AT5 organiseerde een druktedebat over drie deelonderwerpen: Airbnb, logistiek en monocultuur.

In meerdere debatten samen met kenners en ervaringsdeskundigen wordt er gezocht naar het antwoord op de vraag: Wat voor stad willen we zijn? Kijk naar een boeiend gesprek tussen binnenstad bewoners, ondernemers, de politie, hoteleigenaren, airbnb’ers, verantwoordelijk wethouders Ollongren en Litjens en creatievelingen die de drukte juist gebruiken als inspiratiebron.

http://www.at5.nl/video/142400

In deel 2 van de drieluik over toeristisch draagkracht staat de meerwaarde van onderzoek naar de beleving van bewoners centraal. Zij kunnen inzicht geven in de ruimtelijke en sociale effecten van toerisme. In het artikel worden vier stappen beschreven die voor een bewonersonderzoek nodig zijn.

Lees verder

Hanne Pole, studente Radio aan de Royal Institute for Theatre, Cinema & Sound aan de School of Arts in Brussel, kreeg de opdracht om een documentaire te maken over een onderwerp dat leeft bij de lokale bevolking. Ze koos voor massatoerisme en de toenemende drukte in de Amsterdamse binnenstad. Via via kwam ze bij mij uit, vanwege mijn kennis over het onderwerp en mijn betrokkenheid bij de bewonersorganisatie Grachten 9+.

Hieronder de ingekorte versie van de geluidsopname op 19 januari 2017 in De 9 Straatjes-buurt:

In januari 2017 stond de voorpagina van 22 oktober twee weken lang centraal in een reclamecampagne van Het Parool, inmiddels (eind november 2016) uitgeroepen tot best vormgegeven krant van Europa.

Jaarlijks organiseert OIS een symposium over een onderwerp dat Amsterdam en de Amsterdammers bezighoudt en op 24 november 2016 was dat toerisme. Wordt de stad een nieuw Venetië of Barcelona, gaat de binnenstad ten onder aan Airbnb, of zijn de toeristen een zegen voor de levendigheid en de economie van de stad? Of is het allemaal waar? Als onderzoeker en bewoner van De 9 straatjes was ik uitgenodigd om in het panel plaats te nemen.

Lees verder voor een verslag van deze bijeenkomst.

Op 22 oktober stond de veelzeggende kop ‘Toestroom toeristen maakt stad minder sociaal’ naast een iconisch portret van Obama op de voorpagina van Het Parool. De kop was ontleend aan een interview dat de journalisten Marc Kruyswijk en Michiel Couvy met mij hadden.

Vrijdag 14 oktober hield professor Jan van der Borg een gastcollege voor studenten van de Master Urban Management van de Hogeschool van Amsterdam en een aantal andere belangstellenden. Van der Borg, econoom en werkzaam aan de universiteit van Leuven en van Venetië, is vooral bekend van zijn theorie over toeristische draagkracht. In bijgaand artikel een verslag van zijn verhaal.

Lees verder

Op 4 oktober 2016 maakten 50 deelnemers aan het congres The city as a fieldlabeen excursie naar Amsterdam Zuidoost: een bustour door het stadsdeel en een wandeling van World of Food naar cultureel-educatief centrum SouthEast. Bustour en wandeling werden deskundig en met humor toegelicht door architect Peter Dautzenberg, docent Bouwkunde aan de Hogeschool van Amsterdam.

Lees verder

Volgens Zandee, hoogleraar duurzame organisatieontwikkeling aan Nijenrode University,  is er niet alleen nieuwe kennis nodig, maar ook nieuwe manieren om die kennis te ontwikkelen. Ze zegt daarover: “Wat is de beleving van de betrokkenen, wat is de beleving van de burger? Wat voor kennis hebben zij, andere kennis, praktische kennis, die wij te weinig benutten? En als we echt goed met elkaar dat samenspel aankunnen en dicht op de huid kunnen zitten van een wijk of een stad, van wat mensen daar belangrijk vinden, dan leren we ook dingen die we níet leren als we vanuit de theorie of vanuit standaardbeleid naar de werkelijkheid kijken.”

Actieonderzoek kent een enorme diversiteit aan aanpakken, zo vertelt Zandee, maar het gaat altijd om zoeken naar praktische oplossingen voor vraagstukken van betrokkenen. Zandee gelooft ‘heilig’ in onderzoek als interventie: “We leren er als onderzoeker door de ogen van de ander te kijken en te luisteren naar vaak niet gehoorde stemmen. Het levert praktische kennis op bij het zetten van stappen bij lastige vraagstukken, waarvan niemand eigenaar is maar waar we allemaal mee te maken hebben, zoals die hier ook in Zuidoost spelen.”

Maar betrokken, activistisch onderzoek is wetenschappelijk lastig, waarschuwt ze: “We zijn gewend om afstandelijk en objectief onderzoek te doen. Maar we leven nu eenmaal in een wereld waarin we ook als wetenschap geen antwoord hebben op grote vraagstukken. Als we met elkaar tolereren dat we het niet weten, ontstaat juist ruimte voor nieuwe gedachten en kennis. We moeten bestaande kaders loslaten en verbinding zoeken met betrokkenen, die verschillende perspectieven en belangen hebben.”

Op vrijdag 6 mei is het interview uitgezonden dat AmsterdamFM, in het kader van het radiocollege Amsterdam leeft, maakte over de Master Urban Management/Graduate School van de Hogeschool van Amsterdam. De aanwezige gasten (opleidingsmanager Sandra Bos, docent Andrew Switzer, student Jennie Boer en alumni Carla Hoffschulte) kregen uitgebreid de ruimte om over hun ervaringen met en plannen voor Urban Management vertellen.

Op 11 april vond in De Balie een debat plaats over de gevolgen van de enorme groei van het toerisme voor de stad. Steeds mee Amsterdammers zijn kritisch over deze ontwikkelingen, waaraan voornamelijk economische motieven ten grondslag liggen. De PvdA presenteerde daar zeven uitgangspunten. Na een inleiding door Jeroen Slot (OIS), een gesprek met Marjolein Moorman (PvdA) en een column van Roos Schlikker, was het tijd voor het panel, bestaande uit Bart Drenth (MKB Amsterdam, Roberto Payer (Hilton, Waldorf Astoria), Dennis Boutkan (PvdA) en Carla Hoffschulte (Ruimte voor Communicatie).

De bewoners van een Amsterdamse binnenstadbuurt over hun ervaringen met het toerisme in hun buurt

Een toename van toerisme betekent een extra druk op buurten en voorzieningen. Hoe ervaren binnenstadbewoners deze druk? Opvallend is dat bewoners zich over het algemeen genuanceerd tonen. Ze zijn bezorgd over het verlies van authenticiteit en woonkwaliteit van hun buurt, maar hebben ook begrip voor het belang van toerisme voor de stad. Hun indruk is vooral dat het te snel en te ongecontroleerd gaat.

Het onderzoek naar het bewonersperspectief op toerisme vond plaats in de Felix Meritis-buurt in de westelijke grachtengordel. Deze buurt heeft te maken met een sterk groeiende populariteit onder bezoekers en toeristen, mede dankzij het winkelgebied De 9 Straatjes. Aan bewoners is allereerst gevraagd welke ervaringen voor hen typerend zijn voor het toerisme. Bewoners noemen positieve ervaringen, zoals trots dat toeristen hun stad bijzonder vinden, dat panden worden opgeknapt, dat het aantal voorzieningen in de stad toeneemt en dat de stad er economisch wel bij vaart. Maar de teneur is toch wel dat het te snel en ongecontroleerd gaat. En dat de buurt daarbij veel schade kan oplopen door verlies van woonkwaliteit en authentiek karakter. Lees verder

Samenvatting: Drieluik over toeristische draagkracht | deel 1

Hoe langer hoe meer wordt duidelijk dat groei van stedelijk toerisme niet uitsluitend positieve effecten heeft op een stad. De economische voordelen voor de stad en de groei van werkgelegenheid voor laagopgeleiden worden vaak genoemd als reden om het toerisme te omarmen. Maar daar tegenover staan effecten die op de langere termijn ten koste van de aantrekkelijkheid van een stad kunnen gaan. Niet alleen voor bewoners, maar ook voor bepaalde groepen bezoekers. De toeristische draagkracht van buurten is niet onbeperkt.

In een pilot-onderzoek ben ik nagegaan hoe bewoners van de Amsterdamse Felix Meritis-buurt de invloed van het groeiend toerisme op de leefbaarheid van hun buurt ervaren. Anders gezegd: hoe is het gesteld met de toeristische draagkracht van de buurt?

Nagenoeg alle bewoners ervaren een sterke toename van de drukte in het algemeen. Het voetgangers- en fietsverkeer in de nauwe winkelstraatjes is sterk toegenomen en steeds meer buurtwinkels hebben plaats gemaakt voor weinig onderscheidende kledingwinkels en eettentjes. Ook maken bewoners zich zorgen over de toename van hotels en, meer nog, van short stay en Airbnb. Die toename heeft gevolgen voor de leefbaarheid en sociale cohesie in de buurt. En tot slot hebben veel bewoners het over de ‘verpretparking’ van hun buurt.

Vervolgens is gekeken naar de emotie bij (irritatiedrempel) en reactie op (tolerantiegrens) de ervaringen. Voor heel veel bewoners is de irritatiedrempel (bijna) bereikt, maar dat geldt nog niet voor de tolerantiegrens. De buurt behoort daarmee tot het type ‘risicobuurt’. Wanneer de irritatiedrempel voor de meeste bewoners nog niet bereikt was, had de buurt tot het type ‘aandachtsbuurt’ behoord. Wanneer de tolerantiegrens voor de meeste bewoners óók was overschreden, zou het een ‘gekantelde buurt’ zijn geweest.

Meer aandacht voor het bewonersperspectief op de groei van toerisme kan voorkomen dat het kantelpunt voor toeristische draagkracht van een buurt wordt bereikt.

Lees verder